Với Pháp Sư Mù, đạo diễn – biên kịch – diễn viên Huỳnh Lập đã xây dựng một thế giới độc đáo, riêng biệt, kết hợp tài tình phong cách phim bắt ma và những quan niệm dân gian của Việt Nam. Các tình tiết dù là gây cười như hồn ma “5 anh em siêu nhân” cũng chứa đầy ẩn ý và ý nghĩa đằng sau.
Hồn ma “5 anh em siêu nhân”
Huỳnh Lập đã xây dựng hình ảnh hồn ma “màu mè” với ý đồ riêng. Bởi lẽ, người mất như thế nào thì thường linh hồn của họ sẽ y như vậy, tuỳ theo uẩn khí lớn mạnh khác nhau mà nó hiện hữu ra hình hài, màu sắc của linh hồn. “5 anh em siêu nhân” là một ví dụ điển hình. Hồn bị đâm chém bằng dao hay mã tấu đại diện cho nhân tố Kim, có màu trắng xám. Hồn bị tai nạn giao thông, đầu lìa khỏi cổ, chết ngoài đường nên có màu nâu đất, thuộc nhân tố Thổ. Ma chết đuối là nhân tố Thủy, còn ma chết cháy có màu đỏ cam, thuộc nhân tố Hỏa. Ma ho lao màu xanh lá, đại diện cho nhân tố Mộc vì hút thuốc lá quá nhiều.
5 hồn ma có linh khí mạnh nên trở thành con mồi ngon để quỷ săn đón săn đón. Không những vậy, mỗi hồn ma còn phản ánh thực trạng khác nhau của xã hội.
Em bé trùm bọc nilon lên mặt khi tắm sông
Bộ ba tóc tém bà An, Hiền, Lành có sở thích đi phóng sinh ngày rằm. 3 bà đã phóng sinh cá còn bị nhốt hẳn trong bịch nilon. Khi 3 bà phát hiện các bé trai tắm sông gần đó đang vui đùa trùm bọc nilon lên đầu nhau, bà An còn biết chơi vậy là nguy hiểm nhưng vẫn không nhận thức được cá nhốt trong bịt nilon vẫn không thể nào sống nổi, điều này đại diện cho nhiều người thích làm thiện tích đức nhưng bản chất không hiểu ý nghĩa của việc mình làm có thực sự thiện hay không.
Ở cuối phim, chi tiết về bọc nilon một lần nữa lặp lại để giải thích nguyên nhân tất cả nhân vật đều bị ngất. Qua đó bộ phim đã làm bật lên thông điệp về bảo vệ môi trường và phản ánh tình trạng mê tín dị đoan làm ảnh hưởng môi trường.
Phật trong giấc mơ của Tinh Lâm
Sau cú va chạm mạnh ở đầu, Tinh Lâm hôn mê và rơi giấc chiêm bao đầy mộng mị. Tinh Lâm thấy mình lơ lửng trên mặt nước, xung quanh bao phủ bởi nhiều đám mây. Nếu để ý, khán giả sẽ thấy những đám mây kết thành tượng Phật Quan Âm khi phản chiếu xuống mặt hồ.
Với chi tiết này, đạo diễn – biên kịch muốn nhấn mạnh rằng nếu trong tâm có Phật, luôn hướng thiện thì Phật sẽ soi sáng và chỉ dẫn.
Hộp cơm từ thiện của bà An
Bà An tổ chức buổi phát cơm từ thiện tại bệnh viện để tích đức. Tinh Lâm giúp bà An phát cơm và xin được phần cơm cho bà cụ bán vé số do NSND Ngọc Giàu thủ vai. Nhưng Tinh Lâm hoàn toàn không biết, cô An chính là con gái của bà cụ. Chi tiết bà cụ ngậm ngùi cầm hộp cơm từ thiện của con gái mình cho thấy thực trạng xã hội đau lòng hiện nay: “Giỗ cha coi nhẹ/Nuôi mẹ thì không/Cả vợ lẫn chồng/Đi làm từ thiện”
Tục rải tiền mã khi đưa tang
Khi đưa tang người mất từ nhà đến nơi chôn cất, người nhà phải rải tiền vàng mã trên đường, ý muốn mua đường để linh hồn người mới mất được đi đến nơi chôn cất an toàn. Vì linh hồn của người mới mất rất yêu, rất dễ bị cô hồn chèo kéo, quấy nhiễu đến lưu lạc, nên cần phải “mua chuộc” ma cũ để ma cũ không làm phiền, ăn hiếp ma mới.
Sự khác biệt giữa ngạ quỷ và quỷ được nuôi
Ngạ quỷ lưu lạc ngoài đường là hồn ma lâu năm, hút âm khí của những hồn ma khác để tăng linh lực, hoặc có uất khí hận thù không thể nào siêu thoát, dần dần trở thành lệ quỷ, quỷ dữ có màu đỏ, những cô hồn tầm thường cũng phải khiếp sợ né tránh.
Quỷ được nuôi là quỷ của thầy pháp, thầy pháp sẽ đi bắt vong linh để cho quỷ hút và con quỷ có nhiệm vụ thi hành những gì mà thầy pháp sai bảo, có thể hại người hoặc thậm chí có thể giúp người, hoặc trừ tà, diệt ma, tuỳ theo mục đích của thầy pháp.
Vòng muối
Vòng muối trong phim được sử dụng để ngăn không cho linh hồn vượt qua. Tại sao lại là muối, mà không phải là đường hay bột ngọt? Theo văn hoá tâm linh, muối có tính kị vong, đó chính là lý do tại sao khi người ta cúng cô hồn hay vong linh đều có đĩa muối gạo, gạo là mời cô hồn đến dùng, muối có chức năng kị và tiễn đi nên cúng xong người ta hay rãi muối ra đường để tiễn vong linh ra ngoài, tránh việc vong linh vào trong nhà cư trú.
Triệu thỉnh Thiên Binh
Trong kịch bản gốc, Huỳnh Lập đã biên kịch chi tiết “Triệu thỉnh Tướng nhà Trần”. Tức là triệu thỉnh linh hồn của những vị tướng uy linh của lịch sử, nhưng sẽ rất nguy hiểm nếu xử lý không khéo, dẫn đến ảnh hưởng đến lịch sử, văn hoá hoặc vấn đề kiểm duyệt nên Huỳnh Lập đã đổi thành “Thiên Binh”, tức là không đề cập đích danh đến bất kì vị nào hoặc thời đại nào.
Bệnh nhân nam nhận cơm từ thiện của Liên Thanh
Có một tình tiết nhỏ trong Pháp Sư Mù là bệnh nhân nam nhận hộp cơm từ thiện của Liên Thanh là hồn ma màu xám bị xuất ra ở phân đoạn Tinh Lâm nhập viện. Linh hồn giờ đã được cứu và bệnh nhân được cứu sống.
Nhân vật phe thiện – ác nằm đối đầu theo hình âm dương trận đồ
Sau cuộc chiến đầy kịch tính giữa phe thiện và phe ác, hai nhân vật thiện – ác bất tỉnh, nằm đối đầu nhau theo tạo hình âm dương trong bát quái.
Hình ảnh này tượng trưng cho sự đối lập giữa thiện và ác, trời và đất, sáng và tối, chính – tà, đúng – sai và sự bao quát vận hành của cuộc sống và nhân quả.
Không chỉ xây dựng một thế giới tâm linh có nguyên tắc, quy luật hợp lý, Huỳnh Lập còn cài cắm ý nghĩa đằng sau mỗi hình ảnh tượng trưng trên, nhất là khi các hình ảnh còn có gắn bó mật thiết với quan niệm dân gian của người Việt Nam.
Bộ phim PHÁP SƯ MÙ hiện đang chiếu tại các rạp trên toàn quốc.
M.T
